Nhắc đến lĩnh vực xây dựng thì khái niệm mác bê tông luôn được nhắc thường xuyên. Vậy mác bê tông là gì? Nó có ý nghĩa nghĩa như thế nào là những thắc mắc thường xuyên được đề cập đến trong xây dựng. Trong mỗi ngành nghề mỗi công việc khác nhau đều có những thuật ngữ không giống nhau và mác bê tông cũng có thể được coi là thuật ngữ trong xây dựng. Vậy chúng ta hãy cùng giải đáp mác bê tông là gì, định mức cấp phối bê tông là bao nhiêu cùng với xây nhà trọn gói AKA nhé!
Mác bê tông là gì?
Mác bê tông là một khái niệm rất phổ biến được dùng trong xây dựng, là một đại lượng thể hiện cường độ chịu nén của bê tông sau một khoảng thời gian tầm khoảng 28 ngày tính kể từ khi đổ. Lý do phải chờ 28 ngày là gì? Vì sau khi bê tông bắt đầu cứng thì cường độ bê tông mới bắt đầu phát triển. Sau khoảng thời gian gần một tháng này thì bê tông gần như đạt cường độ tối đa là 99%.
Các kí hiệu của mác bê tông được sử dụng
Kí hiệu của mác bê tông là gì? Theo tiêu chuẩn cũ thì thường được ký hiệu bằng chữ M. Nhưng hiện nay ngoài kí hiệu đó thì trong các bản vẽ xây dựng bạn sẽ thấy có ký hiệu chữ B, đây là ký hiệu mới được sử dụng hiện nay. Sự thay đổi này cũng gây ra nhiều sự nhầm lẫn cho người đọc bản vẽ xây dựng. Vì vậy cần phải chú ý hơn giữa hai kí hiệu này.
Độ chịu nén và những lựa chọn bê tông
Để hiểu rõ hơn mác bê tông là gì thì chúng ta cũng sẽ tìm hiểu về cường độ chịu nén của bê tông và những lựa chọn về loại bê tông.
Mức độ chịu nén
Độ chịu nén của bê tông là mức độ ứng suất nén phá hủy của bê tông. Thực tế khi xây dựng chúng ta chỉ chú ý đến cường độ chịu nén của bê tông là trọng tâm. Để các kết cấu bê tông có thể chịu được uốn tốt chúng ta thường sử dụng cốt thép. Tận dụng khả năng chịu kéo tốt của thép để bù cho bê tông vì bê tông có độ chịu kéo rất thấp. Đặt thép vào bên trong vùng bê tông cần kéo để tối ưu hóa khả năng chịu kéo của bê tông. Quá trình đó tạo nên thuật ngữ bê tông cốt thép.
Cách lựa chọn loại mác bê tông phù hợp với công trình
Các kỹ sư kết cấu thường đưa ra các quyết định sử dụng mác bê tông là bao nhiêu đối với những công trình được thiết kế có kế hoạch và dự định ban đầu. Từ đó các kỹ sư công trình sẽ theo số liệu trong bản vẽ mác bê tông mà trộn tỷ lệ cấp phối bê tông cho phù hợp. Còn với những công trình nhỏ thì nhà thầu sẽ quyết định mác bê tông và thường thì họ sẽ làm dựa trên kinh nghiệm của họ.
Sau khi biết được thuật ngữ mác bê tông là gì thì chúng ta sẽ phải tìm hiểu loại bê tông được sử dụng rộng rãi hiện nay. Trong xây dựng hiện nay thì có hai loại bê tông được sử dụng thường xuyên là bê tông trộn tay (trộn thủ công) và bê tông thương phẩm.
Bê tông trộn tay hầu như chỉ sử dụng trong các công trình xây dựng với quy mô nhỏ. Phù hợp cho các căn nhà hoặc tòa nhà nhỏ chỉ sử dụng với khối lượng bê tông không lớn. Bê tông trộn tay thủ công thường rất khó để có thể kiểm soát được chất lượng. Và trong quá trình đổ bê tông thì yếu tố con người là quan trọng nhất ảnh hưởng đến chất lượng bê tông.
Thứ hai là bê tông thương phẩm cũng được sử dụng phổ biến trong các công trình lớn. Bê tông thương phẩm còn gọi là bê tông tươi, là loại bê tông được tính toán một cách kỹ lưỡng. Bê tông sẽ được tạo nên từ vật liệu đã chọn lọc và được tính toán với tỷ lệ pha trộn nhất định.Khi nhận được đơn đặt hàng thì trong quá trình vận chuyển, bê tông được đảo đều liên tục để đảm bảo chất lượng trước khi đến được công trường. Bê tông loại này thường được sử dụng trong các công trình xây dựng với quy mô lớn và yêu cầu khối lượng bê tông lớn.
Xem thêm:
Phân loại mác bê tông
Có thể phân loại mác bê tông loại từ 100, 150, 200, 250… 600. Khi trong bản vẽ viết là mác bê tông 200 thì nó có nghĩa là ứng suất nén phá hủy của mẫu bê tông ở kích thước tiêu chuẩn, được nén trong 28 ngày sẽ đạt 200 kG/cm². Cường độ chịu nén là 90 kG/cm² được tính theo số liệu đưa ra (con số này được sử dụng để tính toán mác bê tông theo giới hạn thứ nhất).
Bảng tra mác bê tông và cấp độ bền
Trong nhiều hồ sơ thiết kế mà AKA hay gặp, thay vì các kiến trúc sư ghi kí hiệu M100, M150, M200, M250,…. thì mác bê tông lại quy đổi theo cấp độ bền kí hiệu B (BB10, B12.5,…) gây khó khăn cho kỹ sư giám sát. Chính vì vậy xây dựng AKA xin trích bảng quy đổi mác bê tông (M) tương ứng với cấp độ bền (B) từ TCVN 5574:2012 để các bạn dễ theo dõi.
Công thức tính mác bê tông
Khi bê tông đủ tuổi theo quy định (thường là 3 ngày, 7 ngày, 14 ngày, 28 ngày) sẽ tiến hành thí nghiệm kiểm tra cường độ chịu nén các mẫu bê tông đã đúc bằng máy thử độ bền nén (nói theo thông dụng là máy nén bê tông).
Muốn xác định được cường độ bê tông của từng viên mẫu, thí nghiệm viên phải gia tải nén đến khi cục mẫu bị vỡ hoặc đồng hồ hiển thị chỉ số đo tải trọng nén không tăng được nữa. Số liệu tải trọng tối đa này được ghi lại để tính toán.
Quy định về lấy mẫu & tiêu chuẩn nghiệm thu bê tông
Việc lấy mẫu để nghiệm thu bê tông được quy định theo TCVN 4453:1995 như sau:
- Với bê tông thương phẩm thì ứng với mỗi mẻ vận chuyển trên xe (khoảng 6-10 m³) phải lấy một tổ mẫu, tại hiện trường công trình trước khi đổ bê tông vào khuôn; Trường hợp đổ bê tông kết cấu đơn chiếc, khối lượng ít (< 20m³) thì lấy một tổ mẫu
- Kết cấu khung và các loại kết cấu mỏng (cột, dầm, bản, vòm…) thì cứ 20m³ bê tông phải lấy một tổ mẫu
- Bê tông móng máy khối lượng khoang đổ (phân khu bê tông) > 50m³ thì cứ 50m³ bê tông lấy một tổ (nếu khối lượng bê tông móng máy ít hơn 50m³ vẫn phải lấy một tổ); Các móng lớn, thì cứ 100m³ lấy một tổ mẫu, nhưng không ít hơn 1 tổ mẫu cho mỗi khối móng
- Bê tông nền, mặt đường (đường ô tô, sân bay,..) thì cứ 200 m³ bê tông phải lấy một tổ mẫu (nhưng nếu khối lượng < 200 m³ thì vẫn phải lấy một tổ).
- Bê tông khối lớn: Khi khối lượng bê tông đổ trong mỗi khoang đổ (phân khu bê tông) ≤ 1000 m³ thì cứ 250 m³ bê tông phải lấy một tổ mẫu; Khi khối lượng bê tông đổ trong mỗi khoang đổ (phân khu bê tông) > 1000m³ thì cứ 500m³ bê tông phải lấy một tổ mẫu.
Cấp phối bê tông là gì?
Cấp phối bê tông là tỷ lệ giữa các thành phần vật liệu cát đá xi măng cho 1m³ bê tông. Cấp phối bê tông phụ thuộc vào mác bê tông, kích thước cốt liệu, chất kết dính và thành phần phụ gia.
Các yếu tố ảnh hưởng đến cấp phối bê tông bạn cần biết:
- Yếu tố duy nhất ảnh hưởng đó là NƯỚC. Nó ảnh hưởng đối với cường độ bê tông, nếu nước quá ít dẫn tới hiện tượng hỗn hợp bê tông bị khô, nhanh đông kết, không phát triển được hết cường độ, nếu nước quá nhiều dẫn đến độ sụt cao loãng làm hỗn hợp lâu đông kết hơn. Hiện nay tại các công ty sản xuấ bê tông tươi, họ thường dùng máy để có công thức pha trộn với tỉ lệ thích hợp, mang lại hiệu quả cao.
Cấp phối mác vữa bê tông thế nào cho chuẩn?
Cấp phối mác bê tông theo xi măng PC30cấp phối mác bê tông theo xi măng PC30
Tỉ lệ trộn bê tông tiêu chuẩn M200, M300,… bạn cần biết
Bê tông là hỗn hợp gồm cát, đá, nước, xi măng trộn lại với nhau. Việc chọn theo đúng quy định, đúng Mac sẽ giúp bê tông có chất lượng cao, ảnh hưởng đến chất lượng công trình. Vậy trộn thế nào để đạt đúng Mác theo quy định? Hầu hết, trên bao bì xi măng có ghi tỷ lệ trộn cho 1m3 bê tông. Ví dụ:
- Bê tông mác 200: 1 bao xi măng + 4 thùng cát + 7 thùng đá
- Bê tông mác 250: 1 bao xi măng + 3.5 thùng cát + 6 thùng đá
- Bê tông mác 300: 1 bao xi măng + 2 thùng cát + 4 thùng đá
Hy vọng với bài viết trên, chắc hẳn bạn đã nắm rõ được khái niệm mác bê tông và cấp phối bê tông. Cũng như các thông tin hữu ích khác về tỉ lệ, bảng tra mác, quy đổi mác chuẩn quy định mà AKA đã cung cấp. Nếu bạn có bất cứ câu hỏi gì, hãy liên hệ ngay với AKA để được hỗ trợ.
AKA – Đơn vị uy tín trong lĩnh vực xây dựng, cải tạo và sửa chữa nhà cửa trọn gói hàng đầu Việt Nam – xin được đồng hành cùng bạn!
